Kabul ve Kararlılık Terapisi (Acceptance and Commitment Therapy – ACT), kişinin zorlayıcı düşünce ve duygularla baş etmesine, anlamlı bir yaşam sürdürmesine ve kişisel değerlerine uygun hareket etmesine yardımcı olmayı amaçlayan bir psikoterapi türüdür. ACT, klasik bilişsel davranışçı terapiye farklı bir yaklaşım sunar ve bireyin olumsuz düşüncelerini tamamen değiştirmeye veya ortadan kaldırmaya çalışmak yerine, bu düşüncelerle farklı bir şekilde ilişki kurmasını sağlar.
Kabul ve Kararlılık Terapisinin Temel İlkeleri
Sizler için kabul ve kararlılık terapisi temel ilkelerini hazırladık:
- Kabul (Acceptance): ACT’de, bireylerin zorlayıcı düşüncelerini veya duygularını bastırmak yerine onları kabul etmeleri teşvik edilir. Bu, acı verici deneyimlerle savaşmaktan vazgeçmeyi ve bu duyguları daha fazla büyütmeden olduğu gibi kabul etmeyi ifade eder. Örneğin, bir kişi kaygı ya da stres yaşıyorsa, bu duygularla mücadele etmek yerine, onları fark etmek ve kabullenmek üzerine çalışır.
- Kararlılık (Commitment): Bireyler, kabul sürecinin ardından kişisel değerlerine uygun adımlar atmaya yönlendirilir. Bu, bireyin yaşamında gerçekten neyin önemli olduğunu belirlemesi ve bu doğrultuda harekete geçmesi anlamına gelir. Kişi değerlerine uygun yaşamayı seçerken, zorlu duygularla başa çıkma yeteneği de gelişir.
- Şimdiki An Farkındalığı (Mindfulness): ACT, bireyleri geçmişe veya geleceğe odaklanmak yerine, şu anda olan bitene dikkat etmeye ve o anın farkında olmaya davet eder. Bu farkındalık durumu, bireyin mevcut anı yargılamadan gözlemleyebilmesini sağlar.
- Bilişsel Uzaklaşma (Cognitive Defusion): ACT’de önemli bir diğer ilke, bireylerin olumsuz düşüncelerini ya da inançlarını mutlak gerçekler olarak görmemelerini sağlamaktır. Örneğin, “Başarısızım” gibi bir düşünceye takılmak yerine, bu düşüncenin sadece bir fikir olduğunu ve gerçeği yansıtmayabileceğini fark etmek, kişinin düşünceleriyle ilişkisini değiştirir.
- Kişisel Değerler: Birey, terapide yaşamındaki değerleri keşfeder ve bu değerlere dayalı bir yaşam sürdürmeyi öğrenir. Kişinin değerleri, yaşamını nasıl yönlendireceğine ve hangi kararlara öncelik vereceğine rehberlik eder.
- Psikolojik Esneklik (Psychological Flexibility): ACT’nin temel amacı, bireylerin psikolojik esnekliklerini artırmaktır. Psikolojik esneklik, bireyin yaşamın zorluklarına rağmen değerlerine uygun bir şekilde hareket edebilme kapasitesidir. Bu esneklik, kişinin değişen koşullara uyum sağlayabilme yeteneğini güçlendirir.
ACT’nin Uygulama Alanları
Kabul ve Kararlılık Terapisi, özellikle aşağıdaki alanlarda etkili olabilir:
- Anksiyete Bozuklukları: Kişinin kaygılarını kabul edip onlarla başa çıkma yollarını öğrenmesi.
- Depresyon: Düşük enerji ve olumsuz düşüncelerle yaşamı daha anlamlı hale getirmek için hareket etme.
- Stres Yönetimi: Zorlu düşünce ve duyguları kabullenip, kişisel değerler doğrultusunda hareket etmek.
- Bağımlılıklar: Bireyin zorlayıcı duygularla baş edebilme ve sağlıklı davranışlara yönelme yeteneğini geliştirme.
- Kronik Ağrı: Kişinin acıyla mücadele etmek yerine acıyı kabul ederek yaşamını sürdürmesi.
ACT’nin Faydaları
- Zorlayıcı Duygularla Baş Etme: ACT, kişilere stres, kaygı veya üzüntü gibi olumsuz duygularla daha etkili başa çıkma yollarını öğretir.
- Değer Odaklı Yaşam: Kişiler yaşamlarını daha anlamlı hale getiren değerlerini keşfeder ve bu doğrultuda kararlar alır.
- Psikolojik Dayanıklılık: Zorluklar karşısında daha esnek ve dayanıklı bir zihniyet geliştirir.
- Düşüncelerle Farklı İlişki Kurma: Bireylerin olumsuz düşüncelerle özdeşleşmek yerine, bu düşünceleri daha nesnel bir şekilde ele almalarını sağlar.
Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT), kişinin zorlayıcı duygularını reddetmek yerine kabul etmesini ve kişisel değerlerine uygun bir yaşam sürmesini destekleyen, farkındalık ve esneklik odaklı bir terapi yaklaşımıdır. Kişilere hem psikolojik esneklik kazandırır hem de uzun vadeli bir ruhsal iyilik hali sağlar.
https://ilkerakturk.com.tr/kabul-ve-kararlilik-terapisi-act-nedir
.